Hipermobilność stawów to stan, w którym stawy mają większy zakres ruchu niż przeciętnie. Jest to wynik uwarunkowań genetycznych wpływających na strukturę tkanki łącznej.
Hipermobilność stawów może prowadzić do nieprawidłowego obciążenia różnych części stopy podczas chodzenia i stania, co u niektórych osób może wiązać się z rozwojem palucha koślawego (hallux valgus). Pacjenci z hipermobilnością często cierpią na przewlekły ból stóp, który może być wynikiem nadmiernego rozciągania więzadeł, przeciążenia ścięgien mięśni i przyległych tkanek miękkich.
Pierwszy promień stopy odnosi się do strukturalnej jednostki anatomicznej składającej się z pierwszej kości śródstopia oraz paliczków palucha. Jest to kluczowy element w mechanice chodu i stabilności stopy:
Zrozumienie anatomii i funkcji pierwszego promienia stopy jest kluczowe w diagnostyce i wdrożeniu postępowania celem poprawy biomechaniki chodu w wybranych przypadkach klinicznych.
Według niektórych historycznych badaczy niestabilność pierwszego promienia może być jedną z wielu możliwych przyczyn rozwoju palucha koślawego [1]. Wskutek nadmiernej ruchomości pierwszego stawu klinowo-śródstopnego pozostającego pod obciążeniem, pierwsza kość śródstopia może ulec uniesieniu w kierunku grzbietu stopy oraz odsunięciu od drugiej kości śródstopia.
W warunkach prawidłowych, przy obciążeniu stopy i pojawienia się związanej z tym siły w kierunku zgięcia grzbietowego na pierwszą kość śródstopia, jej dolny brzeg nie przekracza płaszczyzny głów kości śródstopia II-V.
W przypadku niestabilności pierwszego promienia zachodzą nieprawidłowe zmiany w biomechanice stopy. Podczas chodzenia pionowa siła reakcji sił podłoża unosi głowę pierwszej kości śródstopia ponad płaszczyznę głów kości śródstopia II-V, przenosząc obciążenie na głowy przyległych kości śródstopia, głównie II-giej. Może to prowadzić do zapadnięcia się wewnętrznego łuku podłużnego i zaburzenia efektywnego przetaczania stopy.
Krótka animacja obrazująca niestabilność I promienia – widok z przodu na głowy kości śródstopia (paliczki usunięte):
Według niektórych historycznych badaczy niestabilność pierwszego promienia może być jedną z wielu możliwych przyczyn rozwoju palucha koślawego [1]. Wskutek nadmiernej ruchomości pierwszego stawu klinowo-śródstopnego pozostającego pod obciążeniem, pierwsza kość śródstopia może ulec uniesieniu w kierunku grzbietu stopy oraz odsunięciu od drugiej kości śródstopia.
W warunkach prawidłowych, przy obciążeniu stopy i pojawienia się związanej z tym siły w kierunku zgięcia grzbietowego na pierwszą kość śródstopia, jej dolny brzeg nie przekracza płaszczyzny głów kości śródstopia II-V.
W przypadku niestabilności pierwszego promienia zachodzą nieprawidłowe zmiany w biomechanice stopy. Podczas chodzenia pionowa siła reakcji sił podłoża unosi głowę pierwszej kości śródstopia ponad płaszczyznę głów kości śródstopia II-V, przenosząc obciążenie na głowy przyległych kości śródstopia. Może to prowadzić do zapadnięcia się wewnętrznego łuku podłużnego i zaburzenia efektywnego przetaczania stopy.
Pierwszym autorem, który próbował zdefiniować koncepcję hipermobilności pierwszego promienia stopy, był Dudley Morton w 1928 roku. W latach trzydziestych XX wieku Lapidus zaproponował związek między zwiększoną mobilnością pierwszego promienia a rozwojem palucha koślawego. Jednak zarówno Morton, jak i Lapidus nie byli w stanie określić ilościowo wpływu i znaczenia hipermobilności w swoich badaniach. Dopiero w 1971 roku Courriades uznał niestabilność pierwszego promienia za odrębną jednostkę kliniczną.
W kolejnych latach różni badacze podejmowali próby pomiaru ruchu grzbietowego pierwszego promienia za pomocą mechanicznych urządzeń prototypowych. Niektórzy sugerowali, że pomiar hipermobilności powinien być dokonywany przy przemieszczeniu pierwszej kości śródstopia w kierunku grzbietowo-przyśrodkowym pod kątem 45°, a hipermobilność stwierdzano przy przemieszczeniu wynoszącym 10 mm.
Pomimo różnorodności metod, wszystkie opisują zwiększone odchylenie dogrzbietowe pierwszej kości śródstopia z miękkim punktem końcowym. W płaszczyźnie poprzecznej hipermobilność można dokumentować zarówno klinicznie, jak i radiologicznie (zwiększonym kątem międzyśródstopnym – IMA, intermetatarsophalangeal joint).
Kontrowersje dotyczące tego, czy hipermobilność pierwszego promienia jest przyczyną czy też konsekwencją deformacji koślawej palucha, wydają się być wciąż aktualne. Proponuje się również związek pomiędzy radiologicznym podwichnięciem trzeszczek a tendencją do nawrotu palucha koślawego oraz trójpłaszczyznowym podłożem deformacji hallux valgus.
Jeżeli interesuje Cię tematyka hipermobilności, daj nam znać, a my dostosujemy moduł szkolenia HIPERMOBILNOŚĆ do potrzeb zgłaszanych przez chętnych uczestników.
Szkolenie jest prowadzone przez francuskiego podologa Christophe’a Blanc.
Napisz do nas i uzyskaj więcej informacji:
Windsport Sp. J. – wyłączny dystrybutor produktów marki PODIATECH w Polsce.
Hipermobilność to nadmierna ruchomość stawów wykraczająca poza normalny zakres ruchu.
Wiotkość stawów wiąże się z nadmiernym rozciągnięciem i niewydolnością więzadeł. Wtórnie może rozwinąć się niestabilność mechaniczna stawu. Wiotkość stawów może dodatkowo występować u osób z uogólnioną hipermobilnością, ale nie jest tak u wszystkich pacjentów.
Źródła:
© 2024 Windsport Kraków
