Kraków, ul. Zakopiańska 56A
pon-pt: 11-19, sb: 10-15

Fazy i determinanty chodu, analiza chodu u pacjenta

Chód można rozumieć jako cykliczny wzorzec ruchu pełniący naturalną funkcję lokomocyjną człowieka. Cykl chodu jest podstawową jednostką charakteryzującą sposób chodzenia –  rozpoczyna się uderzeniem pięty o podłoże i kończy kolejnym takim samym zdarzeniem dla tej samej stopy. 

Analiza chodu uwzględnia najczęściej:

śledzenie trajektorii ruchu stawów, ugięć kątowych w stawach: skokowym, kolanowym, biodrowym na wideo w trybie slow motion, 

ocenę dynamicznego badania baropodometrycznego podczas przechodzenia przez platformę tensometryczną,

pracę poszczególnych mięśni - badanie EMG (opcjonalnie).

Dzięki ocenie cyklu chodu można zidentyfikować główne problemy biomechaniczne oraz zaburzenia nerwowo-mięśniowe, co jest istotne w diagnostyce i planowaniu rehabilitacji.

Analiza chodu - kursy dla fizjoterapeutów i ortopodologów

Zapraszamy na specjalistyczny kurs prowadzony przez francuskiego podologa Christophe’a Blanc, w którym analiza chodu stanowi jeden z głównych modułów szkoleniowych. Kurs pozwoli Ci nie tylko zgłębić tajniki biomechaniki chodu, ale przede wszystkim nauczy Cię, jak zaprojektować indywidualne wkładki ortopedyczne dopasowane do potrzeb każdego pacjenta. Podczas modułu poświęconego analizie chodu poznasz:
  • metody precyzyjnej oceny biomechaniki kończyn dolnych,
  • sposoby identyfikacji kluczowych zaburzeń ruchowych,
  • zaawansowane narzędzia diagnostyczne, takie jak platforma tensometryczna.
W kolejnych etapach kursu nauczysz się projektowania indywidualnych wkładek ortopedycznych PODIATECH krok po kroku – od analizy danych, przez dobór odpowiednich materiałów, aż po wykonanie wkładek w praktyce. Dzięki tej wiedzy będziesz w stanie tworzyć rozwiązania, które realnie poprawią komfort i funkcjonalność ruchową Twoich pacjentów.
analiza chodu kursy

Jakie są dwie główne fazy cyklu chodu u człowieka?

Cykl chodu człowieka można podzielić na dwie główne fazy: 

  1. fazę podporu (ang. Stance Phase), gdy stopa pozostaje w kontakcie z podłożem – 60% cyklu chodu,
  2. fazę przenoszenia (ang. Swing Phase), gdy stopa przemieszcza się w powietrzu do przodu – 40% cyklu chodu.
fazy chodu podpory i przenoszenia

Faza podporu (Stance Phase)

  1. Kontakt pięty (Heel Strike) / Initial Contact
    • Faza rozpoczynająca cykl chodu. Pięta dotyka podłoża, a ciężar ciała zaczyna być przenoszony na kończynę podporową.
  2. Pełne obciążenie (Foot Flat) / Loading Response
    • Następuje pełny kontakt stopy z podłożem, a ciało amortyzuje siły wynikające z uderzenia pięty o podłoże.
  3. Środkowa faza podporu (Midstance)
    • Tułów przemieszcza się nad podporową kończyną dolną, która stabilizuje ciało.
  4. Uniesienie pięty (Heel Off) / Terminal Stance
    • Pięta odrywa się od podłoża, ciężar ciała przenosi się na przodostopie.
  5. Wybicie z palców (Toe Off) / Pre-Swing
    • Palce odrywają się od podłoża, kończyna dolna zaczyna przygotowywać się do fazy wymachu.
faza podporowa chodu człowieka

Faza przenoszenia (Swing Phase)

  1. Wczesna faza wymachu (Early Swing) / Initial Swing
    • Kończyna dolna odrywa się od podłoża i rozpoczyna ruch do przodu.
  2. Środkowa faza wymachu (Mid Swing)
    • Kończyna dolna przemieszcza się do przodu, osiągając maksymalne zgięcie kolana, aby uniknąć kontaktu z podłożem.
  3. Końcowa faza wymachu (Late Swing) / Terminal Swing
    • Kończyna przygotowuje się do kolejnego kontaktu pięty z podłożem.

Każda z tych faz jest precyzyjnie skoordynowana, a zaburzenia w jednej z nich mogą prowadzić do problemów w całym cyklu chodu. 

faza przenoszenia

Praca mięśni w poszczególnych fazach chodu

Faza podporu

  1. Kontakt pięty (Initial Contact)
    • Mięsień pośladkowy wielki (m. gluteus maximus): Stabilizuje biodro.
    • Mięsień czworogłowy uda (m. quadriceps femoris): Amortyzuje siłę uderzenia pięty o podłoże.
    • Mięśnie przednie goleni, głównie mięsień piszczelowy przedni  (m. tibialis anterior): Kontroluje opadanie stopy w kierunku podłoża.
  2. Pełne obciążenie (Loading Response)
    • Mięsień pośladkowy średni i mały (m. gluteus medius i minimus): Stabilizują miednicę i zapobiegają jej opadaniu w płaszczyźnie czołowej.
    • Mięsień czworogłowy uda: Zapobiega zgięciu kolana.
  3. Środkowa faza podporu (Midstance)
    • Mięsień brzuchaty łydki (m. gastrocnemius) i płaszczkowaty (m. soleus):  Stabilizują staw skokowy i wspierają przesunięcie ciężaru ciała do przodu.
    • Mięśnie pośladkowe: Utrzymują stabilność miednicy.
  4. Uniesienie pięty (Heel Off)
    • Mięśnie łydki: Generują siłę potrzebną do odbicia.
    • Mięśnie zginacze palców (m. flexor digitorum longus i m. flexor hallucis longus): Utrzymują stabilność stopy podczas przetoczenia na przodostopie.
  5. Wybicie z palców (Toe Off)
    • Mięśnie łydki i zginacze palców, głównie m. zginacz palucha: Maksymalnie aktywne w celu generowania siły potrzebnej do wybicia.

Faza przenoszenia (Swing Phase)

  1. Wczesna faza wymachu (Early Swing)
    • Mięsień biodrowo-lędźwiowy (m. iliopsoas): Zginacz stawu biodrowego, zgina nogę do przodu.
    • Mięśnie przednie goleni (m. tibialis anterior): Utrzymują stopę w pozycji zgięcia grzbietowego, aby uniknąć kontaktu z podłożem.
  2. Środkowa faza wymachu (Mid Swing)
    • Mięśnie przednie goleni: Utrzymują stopę w neutralnej pozycji.
    • Mięsień biodrowo-lędźwiowy: Kontynuuje zgięcie biodra.
  3. Końcowa faza wymachu (Late Swing)
    • Mięśnie prostowniki biodra – mięśnie pośladkowe: Przygotowują nogę do kontaktu z podłożem.
    • Mięsień czworogłowy uda: Prostuje kolano.
    • Mięśnie przednie goleni: Przygotowują stopę do kontaktu pięty z podłożem.

Determinanty chodu

  1. Rotacja miednicy w płaszczyźnie poprzecznej
    • Podczas chodu miednica wykonuje ruch rotacyjny, co zwiększa długość kroku i zmniejsza pionowe oscylacje środka ciężkości.
  2. Pochylenie miednicy w płaszczyźnie czołowej
    • Miednica opada lekko po stronie kończyny przenoszonej, co zmniejsza uniesienie środka ciężkości podczas fazy podporu.
  3. Ruchy kolana
    • W fazie podporu kolano wykonuje zgięcie, co amortyzuje siły działające na kończynę dolną oraz zmniejsza pionowe oscylacje środka ciężkości.
  4. Ruchy stawu skokowego
    • Zgięcie grzbietowe i podeszwowe stawu skokowego pozwala na płynne przejście stopy od kontaktu pięty do wybicia z palców.
  5. Ruchomość stawu biodrowego
    • Zgięcie i wyprost biodra zwiększają długość kroku.
  6. Ruchomość kończyny górnej
    • Kończyny górne poruszają się przeciwnie do kończyn dolnych, co sprzyja równoważeniu sił oddziałujące na tułów.

Determinanty współpracują, aby zapewnić ekonomiczny, stabilny i płynny chód. Zaburzenia któregokolwiek z nich mogą prowadzić do nieprawidłowości we wzorcu chodu i zwiększonego wydatku energetycznego.